Τα Διπλά Άστρα της Ζώνης Kuiper

Σε μια απομακρυσμένη περιοχή του ηλιακού μας συστήματος, η οποία ονομάζεται ζώνη του Kuiper, ενδιαφέροντες μικρόκοσμοι ταξιδεύουν σε ζευγάρια, σαν να χορεύουν.

Αυτά είναι τα διπλά άστρα της ζώνης του Kuiper, μια σχετικά πρόσφατη ανακάλυψη. Ως τώρα είναι γνωστά περίπου 50 αντικείμενα κινούμενα σε ζεύγη, σε αυτή την περιοχή, όλα εκτός του Πλούτωνα-Χάροντα, ανακαλύφθηκαν από το 2001 και μετά. Η γρήγορη εξέλιξη αυτού του χώρου είναι εκπληκτική. Ο αριθμός τους μεγαλώνει ταχύτατα και συνεχίζει καθώς όλο και καλύτερα τηλεσκόπια καταφέρνουν να εξερευνούν τα όρια του ηλιακού μας συστήματος.

Τα φεγγάρια των κλασικών πλανητών (εκτός της Σελήνης μας) είναι γενικά αδιάφορα από αστρολογική άποψη, αλλά αυτά τα ζεύγη δορυφόρων δεν είναι συνηθισμένα φεγγάρια. Τα διπλά άστρα είναι ιδιόρρυθμες οντότητες, ένα ζευγάρι είναι μια μονάδα, ένα ξεχωριστό σύστημα συνειδητότητας.

Η Ζώνη του Kuiper
Η ζώνη αυτή εκτείνεται από σχεδόν 30 ως και 55 AU από τον Ήλιο. Το AU είναι η «αστρονομική μονάδα» ή η μέση απόσταση μεταξύ Γης και Ήλιου.

Η ζώνη παρέμεινε για μεγάλο χρονικό διάστημα ως απλά μια θεωρία. Δεν είναι ξεκάθαρο ποιος αξίζει τα εύσημα για την πρώτη πρόταση ύπαρξης της. Το 1940, ο επιστήμονας Kenneth Edgeworth κατέληξε στο συμπέρασμα περί μιας «εξωτερικής περιοχής του ηλιακού μας συστήματος, πέρα από τις πλανητικές τροχιές η οποία είναι κατειλημμένη από έναν μεγάλο αριθμό σχετικά μικρών σωματιδίων». Το 1950 ο αστρονόμος Gerard Kuiper, υπέθεσε ότι είναι ένας παρόμοιος δίσκος που έχει διαμορφωθεί στις αρχές της γέννησης του ηλιακού μας συστήματος. Υπήρχαν και άλλοι. Οι αστρονόμοι πολλές φορές χρησιμοποιούν ως εναλλακτικό όνομα το Edgeworth-Kuiper προκειμένου να τιμήσουν και τον Edgeworth.

Ο Clyde W. Tombaugh ανακάλυψε τον Πλούτωνα το 1930. Από τότε και ως το 2006, ο Πλούτωνας λογιζόταν ως πλανήτης. Το 1978 ο αστρονόμος James Christy ανακάλυψε τον συνοδοιπόρο του Πλούτωνα, τον Χάροντα. Η δορυφορική κίνηση του Χάροντα επιβεβαιώθηκε όταν ο Πλούτωνας και ο Χάροντας άρχισαν μια σειρά από αμοιβαίες εκλείψεις περί το 1985. Η ανακάλυψη του Χάροντα ήταν, κάνοντας μια ανασκόπηση, η ανακάλυψη του πρώτου Μεταποσειδώνιου διπλού άστρου – και έτσι (κοιτώντας προς τα πίσω) το πρώτο μετά τον Πλούτωνα σώμα της ζώνης του Κuiper.

Παρόλα αυτά η ζώνη του Κuiper παρέμεινε για ακόμα 14 χρόνια στο πεδίο των εικασιών. Και ξαφνικά το 1992, ήρθαν στο φως τα πρώτα πραγματικά στοιχεία της ύπαρξης της. Δύο παθιασμένοι και αποφασιστικοί αστρονόμοι, ο David Jewitt και η Jane Luu, ξόδεψαν πολλά χρόνια σε όχι τόσο ευχάριστες συνθήκες στην κορυφή του Mauna Kea, αναζητώντας στα τυφλά, κάτι που θα τους έδειχνε αυτή την περιοχή. Ο Jewitt είχε πει στην Luu «Aν δεν βρούμε εμείς, τότε κανείς δεν θα μπορέσει να βρει τίποτα».

Τελικά, μετά από πέντε χρόνια αναζητήσεων, οι Jewitt και Luu, ανακοίνωναν την «ανακάλυψη ενός υποψηφίου για τη ζώνη του Kuiper σώματος» το 1992 QB1. Δεν πρόκειται για διπλό άστρο, αλλά υπέδειξε την ύπαρξη της ζώνης του Kuiper. Ήταν ένα σημαντικό βήμα για τους αστρονόμους, η ανακάλυψη των διπλών άστρων της Ζώνης του Κuiper είναι το επόμενο μεγάλο βήμα.

Ένα κοινό κέντρο

Ένα διπλό άστρο είναι το ζευγάρι δύο κόσμων που είναι κατά βάση όμοιοι σε μάζα. Η τροχιά γύρω από το κοινό κέντρο βάρους τους, ονομάζεται έκκεντρος. Το βαρυτικό κέντρο είναι το σημείο ανάμεσα στα δύο σώματα, όπου έρχονται σε ισορροπία. Στην περίπτωση της Γης και της Σελήνης, η κεντρομόλος εντοπίζεται μέσα στην Γη, και έτσι η Σελήνη είναι ξεκάθαρα ένας δορυφόρος. Στην περίπτωση του Πλούτωνα, αυτός και ο Χάροντας κινούνται γύρω από ένα κοινό σημείο εξωτερικά του καθενός τους. Και άλλα δύο μικρά σώματα, η Νύξ και η Ύδρα, κινούνται γύρω από ένα εξωτερικό τους σημείο.

Ο όρος διπλό άστρο είναι συνηθισμένο να αναφέρεται σε βαρυτικά ενωμένους μικρούς πλανήτες άσχετα από το αμοιβαίο μέγεθος των συστατικών τους. Ένα «πραγματικά διπλό άστρο» μπορεί να προσδιοριστεί από ένα σύστημα, όπου το βαρυτικό κέντρο εντοπίζεται εξωτερικά καθενός από τα δύο βαρυτικά ενωμένα σώματα. Επειδή, συνήθως αυτά τα σώματα έχουν όμοιο όγκο, δεν είναι πάντα ξεκάθαρο ποιο είναι το πραγματικά Μεταποσειδώνιο σώμα και ποιο ο δορυφόρος του. Υπάρχουν ακόμα και συμπαγή διπλά άστρα – τα δύο σώματα εφάπτονται το ένα του άλλου!

Τα περισσότερα διπλά άστρα θεωρούνται ότι αποτελούνται μόνο από δύο σώματα. Το ζευγάρι μπορεί να γεννήθηκε ως δίδυμα, ή να προήλθε από σύγκρουση, όπου ένα σώμα χωρίστηκε στα δύο. Συστήματα που αποτελούνται από περισσότερα των δύο βαρυτικά ενωμένων σωμάτων, μπορεί να υπάρχουν, όπως για παράδειγμα ο Πλούτωνας και οι τρείς συνοδοιπόροι του.

Το σύστημα Πλούτωνα/Χάροντα

Το σύστημα Πλούτωνα/Χάροντα είναι το μεγαλύτερο διπλό άστρο του ηλιακού μας συστήματος. Είναι ασυνήθιστο για διπλό άστρο οι δύο βαρυντικά ενωμένοι πλανήτες να είναιάρρηκτα δεμένοι, με αποτέλεσμα ο ένας να κοιτά τον άλλο χωρίς να περιστρέφονται γύρω από τον άξονα τους. Ο Πλούτωνας και ο Χάροντας περιστρέφονται ο ένας γύρω από τον άλλο κάθε 6,4 ημέρες. Η απόσταση ανάμεσα τους είναι περίπου 19.500 χλμ. Τα δυο μικρά φεγγάρια του Πλούτωνα, η Νύξ και η Ύδρα, ανακαλύφθηκαν το 2005 από το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble. Δεν κινούνται απλά γύρω από τον Πλούτωνα, αλλά από την κεντρομόλο του συστήματος, η οποία εντοπίζεται ανάμεσα στον Πλούτωνα και τον Χάροντα. Είναι, λοιπόν, φεγγάρια και του Χάροντα.

Είναι αξιοπρόσεκτο ότι ο Πλούτωνας, ακόμα και πριν την ανακάλυψη του Χάροντα, εθεωρείτο ότι προσομοίαζε σε διπλό άστρο – σύμφωνα με τη δουλειά της Isabel M. Hickey, η οποία τόνιζε την διπλή φύση του Πλούτωνα.
Η Hickey δημοσίευσε την εργασία της Πλούτωνας και Αθηνά: Η επιλογή είναι δική σας το 1973 και πρότεινε ότι υπάρχει αυτό που αποκαλούμε πλουτώνια όψη του Πλούτωνα και η σοφή όψη την οποία αντικατοπτρίζει η Αθηνά. Δήλωσε ότι ο Πλούτωνας κυβερνά τον κάτω κόσμο, μέσα μας όπως επίσης και το υψηλότερο επίπεδο μας. Σύμφωνα με την ίδια«κάθε ανάπτυξη ξεκινά από τα σκοτάδια και μεγαλώνει προς το φως.» — «Ο Πλούτωνας αντικατοπτρίζει την ζωή στο σκοτάδι. Η Αθηνά, αναπαριστά το φως, στο οποίο φτάνουμε όταν η ζωτική δύναμη ξετυλίγεται μέσα από το καβούκι της και προχωρά μέσα από τη γη προς το φως.»

Αναφερόμενοι περισσότερο στα γραπτά της Hickey: «Κάθε ενέργεια που μας βάζει προκλήσεις έχει δύο όψεις που λειτουργούν ως μαγνήτες δύναμης. Σαν ξεχωριστά άτομα μας ελκύουν και οι δύο πλευρές ώσπου να ανακαλύψουμε την ισορροπία σε μια τρίτη δύναμη, της οποίας το κέντρο βρίσκεται ανάμεσα στους δυο αντίθετους πόλους.»

Επίσης, στο βιβλίο του Jeff Green για τον Πλούτωνα το οποίο εκδόθηκε το 1985, παρουσιάζεται η θεωρία του σχετικά με το σημείο πολικότητας του πλανήτη και τουλάχιστον φιλοσοφικά, αναγνώρισε την διφυή στάση του Πλούτωνα και την διπλή αρχή που αντανακλάται μέσα από τους συμβολισμούς του.

Υπάρχει η τάση στους αστρολογικούς κύκλους, να πιστεύουν ότι οι νέοι πλανήτες έχουν αρνητική χροιά. Συνηθίζουν να εξετάζουν πρώτα την σκιερή πλευρά του πλανήτη, αν μπορούν να δουν κάτι γενικότερα – κάτι το οποίο, δείχνει γιατί οι νέοι πλανήτες παραμένουν στην αφάνεια. Αυτό που μας υπενθυμίζει ο Πλούτωνας είναι πως όταν ένα διπλό άστρο εμπλέκεται, τότε πάντα υπάρχουν δύο πλευρές στην ιστορία. Οποιαδήποτε ενέργεια νιώθουμε γύρω μας, αντιπροσωπεύεται από την κύρια οριοθέτηση ενός πλανήτη που έχει και έναν πλανήτη σύντροφο που θα αντιπροσωπεύει την αντίθετη όψη του νομίσματος. Είναι σημαντικό να το θυμόμαστε αυτό όταν μας παρουσιάζονται οριοθετήσεις, ακόμα και καταγεγραμμένες παρατηρήσεις που εγκαταβιούν στην αρνητική όχθη και στον φόβο.

Το Ρήγμα

Όταν ανακαλύφθηκε το δεύτερο διπλό άστρο στην ζώνη του Kuiper, ο Πλούτωνας ακόμα λογιζόταν ως πλανήτης, οπότε το 1998 WW31 έχει την τιμή να θεωρείται ακόμα ως το πρώτο διπλό άστρο της ζώνης του Kuiper. Αυτό το Cubewano ανακαλύφθηκε το 1998 από τον Marc Buie, και όπως και το 1992 QB1, δεν έχει ακόμα ονομαστεί. Τα Σύμβολα Sabian είναι ένα σύστημα σταδιακής αναφοράς που βοηθά να απεικονίζεται και να φαίνεται καθαρά το επίπεδο της αστρολογίας που είναι συμβολικό. Κατά την ανακάλυψη του, το σώμα αυτό ήταν στενά αντίθετο προς τον Χείρωνα (αντίκρυζε τον πλανήτη της επίγνωσης) και έκανε τετράγωνο με τους Δεσμούς της Σελήνης (σε ένα εξελικτικό κατώφλι).

Ο συνοδοιπόρος του αναγνωρίστηκε τον Απρίλιο του 2001 από τους Christian Veillet και Alain Doressoundiram. Μέσα σε έναν μόλις χρόνο από την ανακάλυψη του Veillet, έξι ακόμα σώματα της ζώνης του Κuiper, αναγνωρίστηκαν ως διπλά άστρα. «Είναι εκπληκτικό πώς κάτι που δείχνει τόσο δύσκολο να γίνει και χρειάζεται πολλά χρόνια να επιτευχθεί, μπορεί να δώσει το έναυσμα για μια χιονοστιβάδα ανακαλύψεων.» δήλωσε ο Veillet.

Λόγος και Ζωή

Ένας πλανήτης που ονομάστηκε Λόγος ανακαλύφθηκε το 1997 από τους Jun Chen, Chad Trujillo, Jane Luu και David Jewitt. Ανακαλύφθηκε στην Παρθένο, έναν πλανήτη που κυβερνάται από τον Ερμή και συνδέεται με την τελειομανία, την κριτική, την ανάλυση και τη συλλογή πληροφοριών. Το Σύμβολο Sabian για την ανακάλυψη της 6ης μοίρας στην Παρθένο είναι ένα αλογάκι – μια απτή εικόνα ενός ζευγαριού που περιστρέφεται στην τροχιά του γύρω από τον Ήλιο, όπως εντέλει φάνηκε.

Κατά τις ημέρες της ανακάλυψης, ο Πλούτωνας τετραγώνιζε τον Λόγο, ο Ουρανός έκανε όψη πενταγώνου με τον Λόγο και η cubewano Varuna (την παρουσία ή επίδραση πίσω από κάθε τι) έκανε όψη εξαγώνου με τον Λόγο. Έτσι, εμφανίστηκε αρκετά εντυπωσιακά, καθιερώνοντας σύγχρονους πλανήτες.

Η Ζωή είναι ο συνοδοιπόρος του Λόγου και ανακαλύφθηκε το 2001 από τους Keith Noll και Denise Stephens. Ο Λόγος έγινε το πρώτο διπλό άστρο της ζώνης του Kuiper που ονομάστηκε. Η ονοματοδοσία έγινε το 2006.
Στα αγγλικά, η λέξη λόγος είναι η ρίζα του καταγράφω (σαν αρχείο) και της λογικής. Αστρολογικά μια λέξη κλειδί για τον cubewano Λόγο είναι όντως η λογική. Η λογική είναι μια ιδιαίτερη περιοχή της φιλοσοφίας και έχει την έννοια της κριτικής σκέψης, της ικανότητας να σκεφτόμαστε καθαρά και αντικειμενικά. Η δίκαιη κριτική σκέψη απαιτεί πνευματική ταπεινότητα, εμπάθεια, εντιμότητα, κουράγιο και άλλες πνευματικές αρετές χωρίς τις οποίες η διαδικασία μπορεί να καταλήξει σε ένα έξυπνο αλλά χειριστικό τρόπο σκέψης που υπηρετεί αθέμιτους σκοπούς.

Ο Ηράκλειτος (535-475 π.Χ.) καθιέρωσε τον όρο λόγο στην Δυτική φιλοσοφία. Το κύριο δόγμα του είναι η ενότητα των αντιθέτων. Πίστευε ότι όλα τα πράγματα αποτελούνται από τα αντίθετα τους, και επειδή τα αντίθετα βρίσκονται σε αντιπαλότητα, βρίσκονται διαρκώς σε εξέλιξη. Η αλλαγή αυτή κυβερνάται από τον λόγο, την αρχή της τάξης. Υποστήριξε επίσης ότι κάθε τι πηγάζει από τον λόγο.

Σε πιο σύγχρονες εποχές η επίσημη λογική διερευνήθηκε ως περιεχόμενο των μαθηματικών. Η ανάπτυξη της επίσημης λογικής και της εφαρμογής της στα υπολογιστικά μηχανήματα είναι το θεμέλιο της επιστήμης των υπολογιστών. Η λογική είναι απαραίτητα για τον επιστήμονα και πολλοί ακόμα διάσημοι εφευρέτες ιστορικών ανακαλύψεων έχουν ισχυρό Λόγο στον γενέθλιο χάρτη τους.

Ο ψυχολόγος Καρλ Γιουνγκ χρησιμοποίησε τον όρο λόγο για την αρσενική αρχή της εκλογίκευσης. Η Ζωή, ο συνοδοιπόρος του Λόγου θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει αστρολογικά την όψη της Σοφίας – την πλευρά της γνώσης- του Λόγου. Η Σοφία είναι η θηλυκή πλευρά του Θεού και ζει μέσα σε όλους μας ως Θεία Σπίθα.

Η επιστήμη και η τεχνολογία μπορεί να έχουν τις σκοτεινές πλευρές τους παρά τις όποιες εξελίξεις προσφέρουν και χρειάζεται να δούμε και την «άλλη όψη» τους –την σοφία της Ζωής.

Το πρώτο διπλό άστρο Κενταύρου

Το 2006 ανακοινώθηκε η ανακάλυψη του πρώτου διπλού άστρου Κενταύρου. Κάποιοι αστρονόμοι χρησιμοποιούν ευρύτερο ορισμό για τους Κενταύρους με αποτέλεσμα να περιλαμβάνονται και πλανήτες με μεγαλύτερες τροχιές που έχουν τη μορφή Τυφώνα. Ο Τυφώνας ανακαλύφθηκε το 2002 και η συνοδοιπόρος του Έχιδνα αναγνωρίστηκε το 2006. ΟιΤυφώνας-Έχιδνα είναι το πλέον ισχυρά δεμένο σύστημα πλανητών, από όλα τα γνωστά διπλά άστρα. Αυτό το διπλό άστρο διασταυρώνεται με την τροχιά του Ουρανού και του Ποσειδώνα και έτσι έχει βρεθεί αντιμέτωπο με αυτούς τους γιγαντιαίους πλανήτες εκατοντάδες φορές. Το ζευγάρι αυτό θα έπρεπε να έχει χωριστεί εξαιτίας της βαρύτητας, αλλά για κάποιον λόγο αυτοί οι δύο παραμένουν μαζί.

Στην Ελληνική Μυθολογία, ο Τυφώνας ήταν ένα τέρας με την δύναμη της καταστροφικής θύελλας και των ηφαιστειακών εκρήξεων. Η Έχιδνα ήταν η σύζυγος του. Ο Τυφώνας ήταν τόσο μεγαλόσωμος που λέγεται ότι το κεφάλι του έφτανε στα αστέρα. Το όνομα του θεωρείται η πλησιέστερη ετυμολογική ρίζα για τη λέξη τυφώνα (στην αγγλική γλώσσα γράφονται με διαφορετικό τρόπο οι δυο λέξεις). Πράγματι, όταν παρατηρούμε κάποιους χάρτες με τις χειρότερες φυσικές καταστροφές των τελευταίων ετών, μπορεί να δούμε το διπλό άστρο του Τυφώνα σε εξαιρετικά ενδιαφέρουσες θέσεις. Το 2004 στην περίπτωση του Τσουνάμι, στην επίθεση του Μεγάλου Τυφώνα Durian στις Φιλιππίνες το 2006, και στις πυρκαϊές της Καλιφόρνια το 2007, η καταστροφή ήταν τεράστια, όσο και ο μυθικός Τυφώνας. Όταν οριοθετούμε τους νέους πλανήτες, θα πρέπει να έχουμε ανοιχτό μυαλό και πάντα να αναζητάμε και μια δεύτερη οπτική.

Το πρώτο εφαπτόμενο διπλό άστρο

Είναι δύσκολο να ανακαλύψουμε τα διπλά άστρα στην ζώνη του Kuiper, κυρίως εξαιτίας του τόσο μικρού μεγέθους τους και της πολύ κοντινής απόστασης μεταξύ τους σε συνδυασμό με την τεράστια απόσταση από εμάς. Ωστόσο, το 2004 οι αστρονόμοι Scott Sheppard και David Jewitt κατάφεραν να αναγνωρίσουν ένα εφαπτόμενο διπλό άστρο που είχε το σχήμα φυστικιού, το 2001 QG298. Την εποχή της ανακάλυψης του αυτός ο πλουτίνος έκανε τετράγωνο ακριβείας με τον Χείρωνα. Ίσως κάποια μέρα αυτό το τόσο μικρό εφαπτόμενο διπλό άστρο να μας αποκαλύψει κάτι πολύ σημαντικό για την προέλευση του ηλιακού μας συστήματος.

Οι αστρονόμοι ενδιαφέρονται για τα διπλά άστρα κυρίως επειδή αυτά τα εξαιρετικά ενδιαφέροντα σωματίδια προσφέρουν το κλειδί της κατανόησης του σχηματισμού και της εξέλιξης του ηλιακού συστήματος. Ο αριθμός των ανακαλύψεων είναι πλέον αρκετά μεγάλος για να μας δώσει ενδιαφέρουσες στατιστικές και σημαντικά μοτίβα. «Το σύστημα του Πλούτωνα ποτέ δεν απέτυχε να μας ανταμείψει όταν το παρατηρούμε με διαφορετικό τρόπο», υποστήριξε ο Dr Alan Stern, πλανητικός επιστήμονας. Το σχόλιο του αυτό μπορεί επίσης να εφαρμοστεί και στην αστρολογία. Αρκεί να συνεχίσουμε να έχουμε ανοιχτούς τους ορίζοντες μας για νέες ιδέες.

Αναφορές:

Wikipedia
New Horizons
Distant EKOs
Asteroids with Satellites
Isabel M. Hickey, Astrology, A Cosmic Science, CRCS Publications, 1992
The binary Kuiper Belt Object 1998 WW31
Nature
Marc Edmund Jones, The Sabian Symbols in Astrology, Aurora Press, 1993
Nick Kollerstrom, The Metal – Planet Relationship, Borderland Sciences Research Foundation, 1993
Nick Kollerstrom & Mike O’Neill, Eureka Effect, The Urania Trust, 1996
The Theoi Project