Μοίρα και Ελευθερία: Ένα ενδιάμεσο μονοπάτι

H Jodie και εγώ, καλούμαστε συχνά να σχολιάσουμε την παλαιά αντιπαράθεση “μοίρα εναντίον ελευθέρας βούλησης”. Η σύντομη απάντησή μας είναι μια πολύ εμφατική εστίαση στη προσωπική ευθύνη, τη δημιουργικότητα και την επιλογή. Ορίστε λοιπόν και η εκτενής απάντηση…

(Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο περιοδικό, The Mountain Astrologer.)

Ο εορτασμός ενός ανόητου

Ελεύθερη βούληση; Μοίρα; Ως αστρολόγος, είσαι προσωρινά, υπό πίεση να επιλέξεις τα όπλα σου. Με τίνος το μέρος είσαι; Αντιστοιχίες: Είσαι ένας φορολογούμενος πολυέξοδος φιλελεύθερος ή ένας πληκτικός συντηρητικός γέρος; Διάλεξε ένα! Λατρεύεις τη μαγιονέζα ή ξυπνάς στις τέσσερις το πρωί ενώ το μισείς παθιασμένα; Ανόητες ερωτήσεις, ε; Η ατελείωτη αντιπαράθεση “μοίρα εναντίον ελευθέρας βούλησης” είναι εξίσου ανόητη, επομένως γεμίζει αφελείς ανθρώπους με μεγάλο ενθουσιασμό. Και οι δύο αρχές έχουν ισχύ` και οι δύο σχετίζονται με αυτό που συμβαίνει πραγματικά στις ζωές μας.

Η αλήθεια της μοίρας

Όλοι γερνάμε ή πεθαίνουμε πριν γεράσουμε. Ξεκινάμε κοντοί, καταλήγουμε ψηλότεροι. Γενικά γινόμαστε πληρέστεροι, σοφότεροι, πιο τυφλοί, πιο κουφοί… Καταλήγουμε νεκροί. Είναι όλα προβλέψιμα. Η αστρολογία μπορεί να προσθέσει λεπτομέρειες, σύνοδος Ερμή με το Μεσουράνημα σας; Η μοίρα θα σας σύρει σε κάποιο είδος εργασίας ή κοινωνικού ρόλου όπου η επικοινωνία και η ανταλλαγή στοιχείων κυριαρχεί. Ένας λαμπρός μυθιστοριογράφος; Τηλεφωνικές πωλήσεις; Κοινωνική κριτική; Κάτι από τα παραπάνω. Επιλέγετε με τον ιδρώτα σας, την αποφασιστικότητα σας και τη δύναμη της θέλησης. Ρωτήστε οποιονδήποτε μυθιστοριογράφο. Όποιος μας λέει…

Η αλήθεια της ελευθερίας

Μέσα στις μομφές της μοίρας, κάνουμε επιλογές. Πίσω στη Νέα Εποχή, υπήρξε η εντύπωση ότι “δημιουργούμε την πραγματικότητα με τις σκέψεις μας”. Ενώ ήταν μια χρήσιμη αρχή από πολλές απόψεις, κάποιοι έσχατοι αστόχαστοι προσκολλήθηκαν σε αυτό, όπως οι papparazzi στα έκπτωτα κινηματογραφικά είδωλα. Στα βιβλία και τις διαλέξεις μου, πάντα αισθανόμουν σαν στραβόξυλο, επισημαίνοντας ότι καμία ποσότητα δημιουργικού οραματισμού δεν επρόκειτο να μετατρέψει την πλειοψηφία από εμάς σε κεντρικούς των Chicago Bulls ή πασίγνωστα μοντέλα. Όμως κάνουμε επιλογές, και οι επιλογές μας έχουν χαρακτηριστική δύναμη στη διαμόρφωση της ζωής μας. Όλοι κατά περιόδους και σε αστρολογικά προβλέψιμους χρόνους, αντιμετωπίζουμε υπαρξιακά σταυροδρόμια. Εκεί, ενεργά ή παθητικά, επιλέγουμε μια πορεία που καθορίζει για πάντα και οριοθετεί τη βιογραφία μας. Θα παντρευτώ αυτό το άτομο; Θα μετακομίσω στο Wyoming; Θα γυρίσω στο σχολείο;

Όμως η απάντηση είναι ήδη στον χάρτη

Ας δούμε τους ριζοσπαστικούς ντετερμινιστές, των οποίων η φιλοσοφία και οι φωνές διέπουν ένα μεγάλο μέρος της αρχαίας αστρολογίας που ανακτάται αυτήν την περίοδο. Ο Manilius, ένας αστρολόγος του πρώτου αιώνα μ.Χ. έγραψε: “οι Μοίρες κυβερνούν τον κόσμο και όλα τα πράγματα θεσμοθετούνται από τον αμετάβλητο νόμο”. Και αργότερα είπε: “Κανένας δεν μπορεί να αρνηθεί αυτό που του δίνεται, να κατέχει εκείνο που δεν του έχει δοθεί, ούτε μπορεί να πάρει με προσευχές αυτό που του αρνήθηκαν οι Μοίρες …ή ακόμα και να διαφύγει από τις πιέσεις που δέχεται. Ο καθένας πρέπει να αντέξει τη δική του τύχη”.

Αυτή είναι η πεμπτουσιακή στωϊκή φιλοσοφία που εισχώρησε στη διανοητική ατμόσφαιρα κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου μέρους της κλασσικής περιόδου. Είναι λανθασμένο; Βεβαίως είναι ευαπόδεικτο ότι μία τρομερή ποσότητα λεπτομερειών για τις ζωές μας είναι πράγματι εκεί στον χάρτη. Επιπλέον, η ικανότητά μας να επιλύουμε και να συναθροίζουμε αυτές τις λεπτομέρειες, γρήγορα επεκτείνεται από την εργασία που κάνουν οι επίκαιροι νεοκλασσικοί αστρολόγοι …και τους ευλογούμε όλους, από τον φίλο μου Rob Hand και κάτω.

Ο Rob λέει: “Μη συγχέετε ποτέ τη ελευθέρα βούληση με την κακή τεχνική”. Είναι μία σωστή και καλοφτιαγμένη άποψη αλλά όπως οι περισσότεροι ατακαδόροι, είναι υψηλά στη συναισθηματική οκτάβα. Πρέπει να αποφεύγουμε “να ανάβουμε φωτιές” παίρνοντας θέση οπουδήποτε εκεί κοντά, αλλιώς είμαστε πίσω στον εορτασμό του ανόητου: αφελείς, αδιέξοδες αντιπαραθέσεις “μοίρας εναντίον ελευθέρας βούλησης” που χαστουκίζουν τις φιλοσοφικές λογομαχίες του Γυμνασίου ή της σχολαστικής θεολογίας του 14ου αιώνα.

Η πραγματική αλήθεια, νομίζω πως βρίσκεται στο διάκενο των δύο αντιλήψεων, σε αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο, ύστατο σημείο του παραδόξου: η ελευθερία υφαίνεται μέσω της μοίρας όπως τα αιμοφόρα αγγεία διακλαδώνονται μεταξύ των κοκκάλων σας.

Λοιπόν, με τίνος το μέρος είσαι;

Εύκολο …με των πελατών μου. Ο καθένας που έχει πραγματικά εμπεδώσει το στοιχειώδες μήνυμα της αστρολογίας, υπολήπτεται ιδιαίτερα την ανθρώπινη ατομικότητα. Είμαστε ένα ευχάριστο ποικίλο πλήθος πλασμάτων, ο καθένας μας με τα ταλέντα του, τις ψυχοπνευματικές του αντιξοότητες και τις παράξενες αποτυχίες του. Δεν είμαι καμία εξαίρεση. Είμαι εύλογα έξυπνος και διαβάζω ευρέως, αλλά με τα σύγχρονα πρότυπα δεν είμαι ιδιαίτερα εκπαιδευμένος -ή εκπαιδεύσιμος- υπό την επίσημη έννοια. Οι δεξιότητές μου βρίσκονται περισσότερο στις ανθρώπινες, δημιουργικές και διαισθητικές σφαίρες και αισθάνομαι τώρα σαφέστατα ότι ήταν η μοίρα μου -αν και προτιμώ να χρησιμοποιώ τη λέξη πεπρωμένο- να γίνω συμβουλευτικός αστρολόγος.

Εξαρχής το ενδιαφέρον μου ήταν ο τρόπος που η αστρολογική ιατρική συγκρούεται με τη συνείδηση των έξυπνων, απροκατάληπτων, αστρολογικά-αφελών ανθρώπων. Η μέθοδος των εξερευνήσεών μου ήταν πάντα η ίδια: ένας αστρολογικός χάρτης, μερικές καρέκλες και δύο ώρες ή κάπως έτσι. Αυτός είναι ο κενός καμβάς μου και υποθέτω πως τον έχω χρωματίσει δεκαπέντε χιλιάδες φορές μέχρι τώρα. Οι απαιτήσεις εκείνης της καθημερινής μεθόδου με έχουν ωθήσει προς το σφρίγος που προέρχεται από την απλότητα, την αντίληψη των ουσιωδών στοιχείων και τη σαφήνεια της παρουσίασης. Δεν είναι πως με κουράζουν οι μικρές αστρολογικές λεπτομέρειες, απλώς δεν είναι πολύ χρήσιμες όταν έχω δύο ώρες με έναν πελάτη. Οδηγούμαι από τον πελάτη, όχι από τη θεωρία.

Μοίρα εναντίον Πεπρωμένου

Στο λεξικό, οι δύο λέξεις δεν διαφέρουν και πολύ εννοιολογικά αλλά σίγουρα φέρουν μια διαφορετική συναισθηματική ηχηρότητα. Το πεπρωμένο ακούγεται πιο εμπνευσμένο. Οι χαρακτηριστικές ιδιότητες λειτουργούν βαθύτερα από τη λεκτική ταχυδακτυλουργία, όπως το να αναφερόμαστε στην τρίτη ηλικία ως τα “χρυσά χρόνια” …ή ερμηνεύοντας τα λάθη της αστρολογικής κρίσης ως ένδειξη ελευθέρας βούλησης ενός πελάτη, για κάποιο θέμα. Η μοίρα και το πεπρωμένο είναι διαφορετικά ζώα, νομίζω. Το πεπρωμένο είναι υψηλότερο, έχει να κάνει περισσότερο με τη δυνατότητα του ανθρώπου, το ντάρμα (ηθικός νόμος τελείωσης), ή το θείο σχέδιο …ποντάρετε σε ό,τι επικαλείστε. Το πεπρωμένο είναι κάτι για το οποίο πρέπει να πασχίσουμε, η μοίρα είναι αυτό που θα μας συμβεί εάν δεν προσπαθήσουμε.

Και τα δύο είναι ορατά στον χάρτη. Το καθήκον μου με έναν πελάτη ήταν πάντα να τα διακρίνω, να προειδοποιήσω για την ολισθηρή κλίση της μοίρας και να προάγω την πραγματοποίηση του πεπρωμένου. Σαφώς, μια τέτοια προσέγγιση είναι κενή εάν δεν τιμώ την ικανότητα του πελάτη να επιλέξει …και αντιστοίχως τρέμω στην ικανότητα του/της για κόπωση, μετατοπισμένη οργή, απελπισία και ούτω καθεξής: ο θλιβερά εξοικειωμένος κατάλογος δαιμόνων με τον οποίο η ανθρωπότητα παλεύει εξ’ αρχής.

Ο αυτοπυροβολισμός στο πόδι

…είναι κάτι στο οποίο εμείς οι αστρολόγοι έχουμε διακριθεί για πολλά χρόνια` και φυσικά η απογοητευμένη τεχνοκρατική κοινωνία μας είναι πάντα πρόθυμη να μας προσφέρει τις σφαίρες. Μία τοπική, στυλιζαρισμένη τηλεοπτική περσόνα λέει σε μία άλλη: “Είναι Πρωτοχρονιά. Ας βρούμε κάποιον ελαφρόμυαλο αστρολόγο για να κάνει μερικές βλακώδεις προβλέψεις”. Προσεύχομαι να μην τραβήξουμε τη σκανδάλη αυτή τη φορά. Το διακύβευμα είναι πολύ υψηλό.

Αυτό που νομίζω ότι συμβαίνει

…είναι ότι τα παλιά πρότυπα έχουν ήδη καταρρεύσει (βλ. τη σύνοδο Ουρανού-Ποσειδώνα του ’91-’96). Πολλοί άνθρωποι έχουν κάνει κάποια βαθιά, επώδυνη θεραπεία (Πλούτωνας στον Σκορπιό, ’83-’95) και είναι έτοιμοι για νέες προοπτικές και δυνατότητες (Πλούτωνας στον Τοξότη, ’96-’08), εάν αυτές οι νέες γενικές αντιλήψεις τους φαίνονται σωστές. Και μια διάθεση ελευθερίας διαπερνά τις προτιμήσεις τους τόσο προβλέψιμα, όπως το μενού ενός θεματικού εστιατορίου. Αυτός είναι ο Πλούτωνας στον Τοξότη και πάλι, βοηθούμενος και υποκινούμενος από τον Ουρανό και Ποσειδώνα στον Υδροχόο.

Μια αστρολογία που πληροφορεί, ενισχύει και διευρύνει την ανθρώπινη ελευθερία, καθώς νηφάλια προειδοποιεί για τις παγίδες στην πορεία, βρίσκεται σε αρμονία με το τρέχον πνεύμα των καιρών. Ενώ μια αστρολογία που απλά και προδεδικασμένα καθορίζει τη φύση και τις συνθήκες του ανθρώπου εκ των προτέρων, δεν συμβαδίζει με την εποχή. Σωστά ή εσφαλμένα, θα αγνοηθεί, είναι τόσο βέβαιο όσο το ότι ήδη βλέπετε λιγότερα μαύρα και περισσότερα φωτεινά χρώματα εκεί έξω στα εμπορικά κέντρα της μόδας. Πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, με τον Πλούτωνα, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα στα εν λόγω γνωστά φιλελεύθερα ζώδια;

Δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα δημοσίων σχέσεων

…αν και είναι σίγουρα και αυτό. Οι νεοκλασικοί αστρολόγοι είναι κυρίως σωστοί να το λένε αυτό` από μια τεχνική αντίληψη της Δυτικής αστρολογίας του 19ου αιώνα, σε δυσμενή σύγκριση με τις προσεγγίσεις των Ελλήνων και Ρωμαίων, για να μην αναφέρουμε τις εξελισσόμενες Βεδικές παραδόσεις. Αλλά θέλω να παρατηρήσω ότι κάτι πολύ παράξενο συνέβη στην Δυτική αστρολογία κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι ή επτά δεκαετιών. Έχουμε βιώσει μια αναγέννηση και όπως σχεδόν κάθε αναγέννηση, είναι πολύ δύσκολο να την εμπεδώσουμε όντας ήδη μέσα σε αυτή την εξέλιξη.

Να λοιπόν τι έχουμε καταφέρει: Έχουμε συντήξει την απογυμνωμένη, εκσυγχρονισμένη, βασικά δοκιμασμένη αστρολογία με τη μεταφυσική της πολυετούς φιλοσοφίας, την γειωμένη σοφία της αναλυτικής ψυχολογίας, καθώς και τις πρακτικές βοηθητικές μεθόδους της ουμανιστικής ψυχοθεραπείας. Έχουμε προσθέσει ένα οπλοστάσιο πανίσχυρων νέων ερμηνευτικών διαστάσεων και τεχνικών: αστεροειδείς, μεσοδιαστήματα, αρμονικές, αστροχαρτογραφία, σύνθετοι χάρτες, για να μην αναφέρω το πλανήτη Πλούτωνα. Κινούμαστε με την ταχύτητα φωτός με τους σύγχρονους υπολογιστές. Το πιο σημαντικό, έχουμε αποτινάξει τα αδιέξοδα δεσμά της ριζικής στωικής μοιρολατρίας. Έχουμε αναγνωρίσει ότι η ελευθερία είναι το ζωντανό αίμα που κυλάει μέσω της μοίρας, της προσδίδει ζωή, κάνοντάς μας κάτι περισσότερο από απλές νευτώνειες μπάλες μπιλιάρδου που συγκρούονται η μία με την άλλη στην γωνιακή τσέπη. Και έχουμε μια βιβλιογραφία, μια σειρά μεθοδεύσεων, καθώς και ένα στρατό από επαγγελματίες για να το αποδείξει.

Σε κοσμικό επίπεδο

Η απάντηση είναι ότι λογικά εμείς οι αστρολόγοι είμαστε έτοιμοι γι’ αυτή την εποχή του Τοξότη και του Υδροχόου στην ανθρώπινη ιστορία, νομίζω. Η ανθρωπότητα είναι έτοιμη για μας και εμείς έτοιμοι για την ανθρωπότητα. Δεν θέλω να φανώ αποστομοτικός σε αυτό το σημείο, αλλά γιατί “εμφανίστηκαν” τόσοι πολλοί αστρολόγοι στα μέσα αυτού του αιώνα; Για να είμαστε έτοιμοι γι’ αυτή την επταετή πύλη που περνάμε.

Λοιπόν, με τίνος το μέρος είσαι; (μέρος 2ο)

…Με της αστρολογίας. Είναι απολύτως επιτακτική ανάγκη τώρα να αποφύγουμε την αλληλοεξοντωτική λογομαχία μεταξύ των “σύγχρονων αστρολόγων” και των “νεοκλασικών”. Απ΄την μια πλευρά, θα παρέσερνε υπερβολικά την προσοχή από άλλα, ανείπωτα θέματα, όπως το πού είναι οι 20άρηδες στα συνέδρια μας; Πού είναι η επόμενη γενιά των αστρολόγων; Και πώς, σε αυτή την εποχή του παγκόσμιου διαδικτύου, θα ωθήσουμε στα μέσα ενημέρωσης αυτό που είναι ίσως απαραίτητο για την ευρεία αποδοχή της αστρολογίας; Απ΄την άλλη πλευρά, ο πολύς ο κόσμος εκεί έξω θα χασμουριόταν με τη λογομαχία μας` αν παρατηρούσε οτιδήποτε βέβαια. Έτσι, στην κατάχρηση της εσφαλμένης ελευθερίας μας, μια μοναδική ευκαιρία θα είχε σπαταληθεί.

Έχω υποστηρίξει υπερήφανα το Project Hindsight από την αρχή. Δεν ξέρω πολλά για την Βεδική αστρολογία, αλλά την θεωρώ ευπρόσδεκτη και αυτήν. Η σύγχρονη δυτική αστρολογία δεν είναι μουσειακό κομμάτι που πρέπει να διατηρηθεί από τις “διεφθαρμένες επιρροές”, περισσότερο από όσο είναι η κλασσική αστρολογία. Ας αρχίσουμε να τα ανακατεύουμε. Στην Δαρβίνεια μέθοδο, κάποιες τεχνικές και αντιλήψεις, θα αποδείξουν τη χρησιμότητά τους, άλλες θα εξασθενίσουν …ή το πιθανότερο, να εξαφανιστούν σε εκείνες τις σκοτεινές κρύπτες που τις ονομάζουμε Ομάδες Ειδικού Ενδιαφέροντος. Παρακαλώ συγχωρείστε με, Rob Hand και όλοι εσείς που ξημεροβραδιάζεστε πάνω από τα αρχαία κείμενα αλλά η πρόβλεψή μου είναι πως η νεοκλασική αστρολογία και όλα τα υπέροχα χαμένα τεχνάσματα του συναφιού, θα απορροφηθούν από το αναδυόμενο οικοδόμημα της σύγχρονης αστρολογίας` μάλλον, παρά το αντίθετο.

Ίσως στην πολυαναμενόμενη σύνοδο της ενωμένης αστρολογίας, σε μια μελλοντική υπόσταση, διατηρημένη στα ευρύχωρα κλιμάκια του παγκοσμίου φήμης Kepler Colleger of Astrology στο Seattle, θα ξέρουμε την απάντηση` αν και η εικασία μου είναι πως ακόμη και 100 χρόνια από σήμερα, με την αστρολογία να μας κοιτάζει επίμονα στο πρόσωπο, ένας νεοκλασικός και εγώ θα εξακολουθούσαμε να διαφωνούμε σχετικά με το τι πραγματικά είχε διαδραματιστεί. Εκείνη η αστρολογία δεν θα είναι “σύγχρονη”. Δεν θα είναι “νεοκλασική”. Θα είναι καλύτερη από τις δύο και θα αξιώνει και τους δύο funky προγόνους της.

Υπάρχει ένα σημείο, ωστόσο, για το οποίο είμαι προσωπικά βέβαιος: στη κβαντική αστρολογία του 21ου αιώνα, ένας απολαυστικός βαθμός απροβλεψιμότητας, θα θεωρείται ως αναφαίρετο δικαίωμα κάθε άνδρα και γυναίκας, όπως ακριβώς αναγνωρίζουμε τώρα το φυσικό δικαίωμα κάθε υποατομικού σωματιδίου. Η αμοιβή του να ασκούμε αυτή την απροβλεψιμότητα θα είναι η ίδια όπως ήταν πάντα: μία πρόσβαση στην αντλούμενη ενέργεια του νοητικού-σωματικού-πνευματικού συστήματος. Και το χαρμόσυνο αποτέλεσμα: ένα άλμα προς το –όχι και τόσο μακρινό- επίπεδο συνείδησης, όπου το μέλλον του κάθε ανθρώπου αποτυπώνεται στην πολυδιάστατη πραγματικότητα.

Μετάφραση: Χρύσα Παπανικολάου