Διάλεξη: Ποια είναι η Παράδοση στην αστρολογία;

Υπάρχει ένα βιβλίο από την Μιλζιάνα Μίτροβιτς και τον Αλεξάντερ Ιμσιράτζικ, που είναι μια συλλογή από γενέθλιους χάρτες επιφανών αστρολόγων, από το παρελθόν μέχρι τη σύγχρονη εποχή.

Είναι στα σέρβικα, αλλά αφού πρόκειται για μια συλλογή από γενέθλιους χάρτες, η γλώσσα δεν μετράει και πολύ. Αυτό που μου έκανε εντύπωση όταν έψαχνα στο βιβλίο είναι ότι όλοι οι αστρολόγοι εν ζωή, που συνδέονται με την παραδοσιακή αστρολογία, οι χάρτες των οποίων δημοσιεύονται σ’ αυτό έχουν ακριβείς αντιθέσεις Ήλιου/ Κρόνου.

Παρόλο που αυτά τα «αφράτα» μικρά πλασματάκια, που παίζουν στους ηλιόλουστους τομείς της μοντέρνας αστρολογίας έχουν… πράγματα, όπως πλανήτες στο Ζυγό! Και οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν τον Κρόνο στον χάρτη τους σε περίοπτη θέση.
Τι μας λέει αυτό – εκτός από το γεγονός ότι οι παραδοσιακοί αστρολόγοι δεν είναι στις πρώτες θέσεις της λίστας κανενός; Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί, «Α, έχουν εμμονή με το παρελθόν – με πράγματα που θα έπρεπε, δικαιωματικά να είναι προ πολλού νεκρά». Όμως, τότε κοιτάμε στους χάρτες του Λίλλυ και του Κούλπερερ, και βρίσκουμε ακριβώς την ίδια ακριβής αντίθεση Ήλιου / Κρόνου. Ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό τους, είτε του Λίλλυ ή του Κούλπερερ ότι έκαναν «παραδοσιακή» αστρολογία, ή πως υπήρχε κάτι αναχρονιστικό σχετικά με το τι έκαναν. Εξασκούσαν την αστρολογία όπως είναι – δεν υπήρχε άλλη ποικιλία σε προσφορά.

Μακριά από την αυστηρή παράδοση του σύγχρονου θρύλου, ο Λίλλυ ήταν στην πραγματικότητα ένας επιθετικός μοντερνιστής. Οι καινοτομίες που ο Κέπλερ μαγείρευε – την αντιφατική ανοησία της ήσσονος σημασίας των δευτερευουσών όψεων – ο Λίλλυ θα ήταν ο πρώτος στην ουρά. Είμαι βέβαιος ότι αν εσείς πηγαίνατε και του λέγατε, «Ε, Μπιλ, έχεις ακούσει για την Σέντνα;» Θα σας είχε δαγκώσει το χέρι». «Πω πω, κοίτα – είναι ακριβώς πάνω στον Χείρωνα μου!». Θα επανέλθω αργότερα στο λόγο που το αναφέρω αυτό.

Έχω ακούσει ανθρώπους που να αναφέρονται στην βασική γραμμή της αστρολογίας του 20ού αιώνα ως «παραδοσιακή αστρολογία», με μια φαιδρή άγνοια ότι οποιαδήποτε άλλη μορφή της αστρολογίας δεν υπάρχει ή ότι έχει υπάρξει ποτέ. Αλλά μάλλον φαίνεται να υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση ότι υπήρχε ζωή και πριν από τον Άλαν Λέο. Μπορεί να διαφωνούμε για το ποιες αρετές η βασική γραμμή της αστρολογίας του 20ού αιώνα διαθέτει, αλλά δεν νομίζω ότι μπορεί να υπάρξει ένα σοβαρό επιχείρημα που να ισχυρίζεται ότι είναι παραδοσιακές.

Επιστρέφουμε στο ερώτημα: ποια είναι η παραδοσιακή αστρολογία; Μέσα στον κόσμο των δυστυχισμένων, ατόμων πληγωμένων από τον Κρόνο, οι οποίοι θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν, είτε από τους ίδιους ή από άλλους, «παραδοσιακοί αστρολόγοι», καθώς υπάρχουν διάφορες «φατρίες» που λειτουργούν με διάφορα ονόματα – θυμίζει αρκετά τον κόσμο της επαναστατικής πολιτικής. Οι άνθρωποι αναστατώνονται υπερβολικά, αν τους ευθυγραμμίσετε με την λάθος «φατρία», ακριβώς σαν να συγχέει κανείς τους Τροτσκιστές σας με τους μαοϊκούς σας.

Υπάρχουν εκείνοι που εξασκούν την «μεσαιωνική αστρολογία». Με μπερδεύει για ποιο λόγο θα πρέπει να θέλει κάποιος να το κάνει αυτό. Ζω στον 21ο αιώνα. Οι πελάτες μου ζουν στον 21ο αιώνα. Γιατί πρέπει να μελετώ την μεσαιωνική αστρολογία; «Μ’ αγαπάς;» «Ω, αυτό πραγματικά δεν έχει καμία σημασία: και οι δύο πρόκειται να πεθάνετε από τη Πανούκλα αύριο».

Πρέπει να τονίσω εδώ ότι όταν χρησιμοποιώ τον όρο «σύγχρονη αστρολογία» ως αντίθεση με τον όρο «παραδοσιακή αστρολογία», το κάνω αυτό με έναν πολύ χαλαρό τρόπο, ως μια συντομογραφία για κάτι όπως «η αστρολογία, που εξασκείται συνήθως στον σύγχρονο κόσμο». Πιστεύω σθεναρά ότι η αστρολογία που εξασκώ είναι στον ίδιο βαθμό σύγχρονη και περιλαμβάνει επίσης έναν μεγάλο αριθμό από αστεροειδείς. Λειτουργεί πλήρως ως σύγχρονη – έχει απλά μάλλον βαθύτερες ρίζες.

Ακούμε για την «κλασσική αστρολογία». Κλασική – σε αντίθεση με τι; Αν έχουμε κάποια πράγματα που υπάγονται στην κατηγορία της «κλασικής αστρολογίας» έχουμε πιθανώς πολλά άλλα πράγματα που υπάγονται στην κατηγορία της «εύηχης αστρολογίας». Πράγματι, το μεγαλύτερο κομμάτι της αστρολογίας που εξασκείται στο σύγχρονο κόσμο είναι ακριβώς αυτό: η εύηχη αστρολογία.

Αλλά αυτό δεν αποτελεί καθόλου ένα σύγχρονο φαινόμενο. Το μεγαλύτερο κομμάτι από την αστρολογία που εξασκείται κατά το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της αστρολογίας ήταν η εύηχη αστρολογία, επειδή τις περισσότερες φορές αυτό είναι που το κοινό θέλει από έναν αστρολόγο. «Πότε θα τον συναντήσω;» «Α, πολύ σύντομα – και με αρκετά απροσδόκητο τρόπο» Ή, σε λίγο πιο σοφιστικέ επίπεδο, έτσι όπως διαβάζουμε περίπου στα αλμανάκ: «Υπάρχει μια έκλειψη σε – οποιοδήποτε ζώδιο σας αρέσει – επομένως ένα ευγενές άτομο θα πεθάνει». Και, μαντέψτε: κάπου στον κόσμο κάποιο ευγενές πρόσωπο πράγματι πεθαίνει, αποδεικνύοντας έτσι ότι υπάρχει τάξη στο σύμπαν… Ο Θεός βρίσκεται στον ουρανό και όλα είναι καλά στον κόσμο.

Αυτή η ζήτηση για την εύηχη αστρολογία είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους υπάρχει τόση σκουριά στα κείμενα των βιβλίων, τόσο στα αρχαία όσο και στα σύγχρονα. Διότι αυτό είναι το μόνο αναγκαίο που ένας εύηχος αστρολόγος χρειάζεται: μερικά κομμάτια από εύλογα χόκους πόκους για να μουρμουρά πριν από το να διευκρινίσει στον πελάτη, ακριβώς αυτό που ο πελάτης θέλει να ακούσει.

Η Μεσαιωνική και η Κλασσική είναι όροι που χρησιμοποιούνται από τους ίδιους τους παραδοσιακούς αστρολόγους. Κάποιος ακούει κατά καιρούς, τον όρο «φονταμενταλιστές» που αναφέρεται σε αυτούς από κάποιους άλλους. Στη σημερινή εποχή, βέβαια, το να αποκαλέσεις κάποιον φονταμενταλιστή, σου επιτρέπει να απορρίψεις την επιχειρηματολογία του, χωρίς να χρειάζεται να κουράσεις τον εαυτό σου, με το να το σκεφτείς. Στο βαθμό όμως που ο «φονταμενταλιστής» έχει ένα διαφορετικό νόημα από αυτό, φαίνεται να αποτελεί τον αποκλειστικό και άκαμπτο δογματισμό. Θα πρότεινα, ωστόσο, ότι η άποψη της νεωτεριστικότητας, σε συνδυασμό με το σύνθημα «ισχύει για μένα», είναι ταυτόχρονα αποκλειστική και απόλυτα δογματική, στην αδυναμία ή την άρνηση της να βρει αξία σε κάτι που δεν αναγνωρίζει τις δικές της βασικές παραδοχές.

Έχω επικριθεί πολλές φορές, επειδή γράφω στα βιβλία μου ότι τα πράγματα ισχύουν, και όχι «ισχύουν για μένα». Δεν είμαι τόσο αλαζόνας για να καταλάβει κανείς, γιατί ό, τι ισχύει για μένα θα πρέπει να έχει το παραμικρό ενδιαφέρον για κανέναν άλλο, εκτός από τα κοντινά και αγαπημένα μου πρόσωπα. Αυτό που ισχύει για μένα είναι ότι οι Γκρέιτφουλντ Ντεντ είναι πάρα πολύ καλύτεροι από την Σελίν Ντιον, αλλά δεν πρόκειται να γράψω ένα βιβλίο για να το υποστηρίξω αυτό.

Υπάρχει ένας όρος που μου αρέσει, ωστόσο. Στο δικό μας συνέδριο της Πραγματικής Αστρολογίας και στο 6ήμερο εντατικό γενέθλιο σεμινάριο, που το κάνουμε εδώ και χρόνια, συζητούσα για την Ελληνιστική Αστρολογία, όταν ένα ολίσθημα της γλώσσας από τον Γερμανό μας μεταφραστή γέννησε την υπέροχη έννοια της Ηδονιστικής Αστρολογίας. Αυτό είναι κάτι στο οποίο έχω αφιερώσει πολλά χρόνια εξειδικευμένης έρευνας.

Ας επικεντρωθούμε λίγο περισσότερο στον Γουίλιαμ Λίλλυ. Υπάρχει μια παράξενη θλίψη στα μάτια που πλήττει τους ανθρώπους, όταν πλησιάζουν τον Λίλλυ. Κάνει το 50% του τίτλου του μεγάλου του βιβλίου αόρατο. Πως λεγόταν; «Αστρολογία»; «Ωριαία Αστρολογία»; «Μακάβρια Αστρολογία»; Λοιπόν, όχι: «Χριστιανική Αστρολογία». Όταν αυτό το άλλο 50% του τίτλου παρατηρείται, εξηγείται εύκολα ως λόγια του αέρα με σκοπό να τον καταδιώξουν – ένα είδος προσφοράς στους βωμούς τους. Για ποιον άλλο λόγο να θέλει κανείς να αποκαλέσει αυτό που αυτοί κάνουν Χριστιανική Αστρολογία, παρά μόνο σαν τρόπο για να σταυρώσει τα δάχτυλά του και να φωνάξει «Τίποτα, τίποτα;»

Μακριά από το να είναι κάποια πολιτικά λόγια του αέρα, αυτό το 50% του τίτλου ήταν, για τον Λίλλυ, ίσως η πιο σημαντική λέξη σε ολόκληρο το βιβλίο. Γι’ αυτό είναι και αυτό που διαβάζει κανείς πρώτα. Κάνει μια άμεση αναφορά στον Τερτυλλιανό. Οπαδός του Τερτυλλιανού. Εάν έχετε διαβάσει Λίλλυ και νομίζετε ότι είναι ένας εριστικός έτσι και έτσι τύπος – δοκιμάστε να διαβάσετε Τερτυλλιανό. Είναι ο Λίαμ Γκάλαχερ των Πατέρων της Εκκλησίας.

Στο κομμάτι του «Για την ειδωλολατρία » ο Τερτυλλιανός σε ένα σημείο στρέφει την προσοχή του ειδικά στην αστρολογία. Η Αστρολογία είναι ειδωλολατρία, διότι δίνει την εξουσία στους πλανήτες. Μπορεί να πιστεύουμε πως εμείς δεν το κάνουμε αυτό σήμερα, αλλά δυστυχώς το κάνουμε! Όποιος έχει πει κάποτε «ο Κρόνος διελαύνει από τον Ωροσκόπο μου, άρα είναι μια τόσο άσχημη στιγμή για μένα» ή «δεν μπορώ να κάνω αυτό σήμερα, γιατί έχει ανάδρομο Ερμή» δίνουμε την εξουσία στους πλανήτες. Οι συνάδελφοί μου είναι έξω στην αυλή, προετοιμάζοντας μια πυρκαγιά, οπότε όσοι από εσάς το έχετε κάνει αυτό, παρακαλούμε να στοιχηθείτε σε μια σειρά, όταν η διάλεξη τελειώσει και εμείς θα σας κάψουμε στην πυρά.

«Όμως», λέει ο Τερτυλλιανός, στη συζήτησή του περί αστρολογίας, για να προβάλει ένα επιχείρημα εναντίον του εαυτού του, «τι γίνεται με τους Μάγους; Ήταν αστρολόγοι». Σε ένα μεγάλο μέρος της δήλωσης του αναφέρεται στο ευαγγέλιο, ότι «πήγαν στο σπίτι από διαφορετικό δρόμο». Είχαν αλλάξει από αυτή τη συνάντηση τους με τον Χριστό. Παράτησαν την αστρολογία και ασχολήθηκαν με… αυτός δεν διευκρινίζει τι ακριβώς – το άνοιγμα ενός καταστήματος δώρων ίσως. Αλλά το ακριβές σημείο στο οποίο ο Λίλλυ αναφέρεται, είναι η δήλωση του Τερτυλλιανού, ότι «η Αστρολογία στις μέρες μας μεταχειρίζεται από τον Χριστό. Είναι η επιστήμη που μελετά τα αστέρια του Χριστού». Έτσι, όταν ο Λίλλυ ονομάζει το βιβλίο του Χριστιανική Αστρολογία, πρόκειται για μια ριζική δήλωση. Δεν είναι απλώς λόγια του αέρα, αλλά ένα κάρφωμα των πιστεύω του, προς την μάζα.

Ο Λίλλυ ήταν χιλιαστής. Δεν ξέρουμε ακριβώς σε ποια αίρεση παρέμεινε πιστός, αλλά είναι σαφές ότι πίστευε πως ζούσε στις τελευταίες μέρες του κόσμου. Στη διάρκεια της ζωής του αναμφίβολα θα προέκυπταν, είτε η δεύτερη έλευση του Χριστού επί της γης ή η κυριαρχία των αγίων που θα οδηγούσε σε αυτή τη δεύτερη έλευση. Οπότε στρέφει την αστρολογία του, προς αυτό το μεγάλο γεγονός.

Ο Τερτυλλιανός φυσικά, δεν υποστήριζε μια νέα αστρολογία – «Κοίτα, έτσι θα κάνουμε χριστιανική αστρολογία!». Έλεγε ότι η αστρολογία είναι πλέον περιττή. Είναι μάλλον απίθανο να είχε διαβάσει ο Λίλλυ τον Τερτυλλιανό. Είναι όμως εξίσου απίθανο να μην είχε ακούσει το επιχείρημα του Τερτυλλιανού, που διατυπωνόταν πολλές φορές από κάποιους ιεροκήρυκες που επιτίθονταν με το πυρ το εξώτερο κατά των αστρολόγων. Επιτίθονταν εναντίον ανθρώπων όπως ο Γουίλιαμ Λίλλυ. Να θυμάστε ότι ο Λίλλυ θα είχε σίγουρα ακούσει δύο ή τρία κηρύγματα από οποιαδήποτε Κυριακή, και η ειδωλολατρία, ειδικά το ερώτημα τι συνιστά ή τι δεν συνιστά ειδωλολατρία, ήταν το μεγάλο θρησκευτικό θέμα της ημέρας. Αυτοί οι ιεροκήρυκες δεν θα έλεγαν κάτι εντελώς διαφορετικό, λέγοντας ότι «η αστρολογία μεταχειρίζεται σήμερα από τον Χριστό». Ακολουθούσαν τον Τερτυλλιανό και απέρριπταν την αστρολογία. Αλλά ο Λίλλυ παίρνει αυτή τη δήλωση και την κάνει δική του: «Εντάξει», λέει «αυτή είναι η χριστιανική αστρολογία».

Έτσι, ο τίτλος της χριστιανικής αστρολογίας είναι μια τολμηρή δήλωση των προθέσεων του: είναι το μανιφέστο του για το βιβλίο. Γνωρίζουμε όλοι ότι οι τολμηρές δηλώσεις των προθέσεων είναι εύκολο να γίνουν. Να τις ακολουθήσει κανείς στη συνέχεια είναι το δύσκολο. Πολλοί από εσάς ανάμεσα στο ακροατήριο μου εδώ έχετε γράψει βιβλία: θα γνωρίζετε καλά τη διαφορά ανάμεσα στα τολμηρά οράματα και στο τι μπορεί κανείς να διαχειριστεί. Ανταποκρινόταν η Χριστιανική Αστρολογία στο τολμηρό όραμα του Λίλλυ; Όχι και τόσο πολύ. Υπάρχει μεγάλο ποσοστό εύηχης αστρολογίας σε αυτό: το αληθοφανές χόκους πόκους. (Τελείως άσχετο, αλλά ίσως ενδιαφέρον, θα επισημάνω ότι ο όρος «χόκους πόκους» προέρχεται ακριβώς από τα επιχειρήματα για την ειδωλολατρία που υπήρχαν στην περίοδο του Λίλλυ. Χόκους πόκους είναι μια παρωδία του «hoc est corpus »: «αυτό είναι το όργανο»).

Ο Λίλλυ συνεχίζει ό, τι έχει γίνει στο παρελθόν στα αστρολογικά εγχειρίδια. Περιλαμβάνει ένα ποσό από ξεσκαρτάρισμα – «οι παλιοί το έλεγαν αυτό, αλλά δεν λειτουργεί» – αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό. Υπάρχουν όμως μέρη, όπου στοχεύει σε κάτι περισσότερο. Αυτά βρίσκονται στα πολιτικά του συμπεράσματα: τόσο στην ωριαία, παραδείγματα του για πολιτικά ζητήματα, καθώς και στα εν λόγω χωρία στον γενέθλιο τόμο του, ο οποίος αντικατοπτρίζει τη μελέτη που είχε κάνει στον χάρτη του Βασιλιά Καρόλου, όπου οι ερμηνείες πλησιάζουν φυσικά περισσότερο προς τη δική του θεώρηση των γεγονότων, αντί για μια πιο αμερόληπτη.

Για παράδειγμα, υπάρχει μια ωριαία για τη μορφή της εκτέλεσης από την οποία θα υποφέρει ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρυ. Η ερμηνεία του Λίλλυ σ’ αυτόν τον χάρτη δεν οφείλει τίποτα στις αστρολογικές αρχές. Όσα γράφει είναι καθαρά ένα κομμάτι προπαγάνδας. Το μέλημα του είναι να δείξει ότι ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρυ – ο οποίος ήταν από την πλευρά του βασιλιά, επομένως από την άποψη του Λίλλυ ήταν ένας σημαντικός κακούργος – είναι πραγματικά ένας κακούργος, γιατί το λέει έτσι στα αστέρια και ότι αξίζει αυτή του τη μοίρα και ότι το Κοινοβούλιο είναι φιλεύσπλαχνο σε αυτόν, δίνοντας του έναν πιο αξιοπρεπή θάνατο – κόβοντας του το κεφάλι, αντί να τον κρεμάσουν. Ο Λίλλυ προσθέτει στο τέλος αυτό το μικρό παράρτημα πως «Νόμιζα ότι ήταν ένας αρκετά αξιοπρεπής άντρας». Αλλά είναι προφανές από το σύνολο της ερμηνείας του, πως ο Λίλλυ δεν το πιστεύει αυτό καθόλου: «Ω όχι, δεν το κάνεις, Μπιλ!». Είναι απλά αυτός που λέει «Μην νομίζετε ότι διαστρέφω τα πράγματα, γιατί δεν τον συμπαθώ. Κοιτάξτε: αυτά είναι τα αστρολογικά γεγονότα!».

Τα οποία δεν είναι βέβαια. Εδώ βρίσκουμε τη ριζική χριστιανική αστρολογία του Λίλλυ, καθώς αυτός αποδεικνύει ότι τα πολιτικά γεγονότα της εποχής του καθοδηγούνται και χειροτονήθηκαν από τον Θεό, όπως φαίνεται και από το γεγονός πως είναι γραμμένα στα αστέρια. «Ακούστε όλοι, όλα πάνε καλά – ο Μεγάλος είναι στο πλευρό μας». Κάτι που, φυσικά, είναι αυτό ακριβώς που κάνουμε κάθε φορά που κοιτάμε έναν χάρτη και λέμε, «η Σελήνη σου είναι πάνω στον Ήλιο μου! Ω, αγαπητή μου, είμαστε πλασμένοι ο ένας για τον άλλον». Ο Λίλλυ δεν ήταν καθόλου ο πρώτος άνθρωπος που χρησιμοποίησε ποτέ την αστρολογία με τον τρόπο αυτό: παρόμοια αστρολογική προπαγάνδα υπάρχει σχεδόν από τις απαρχές της αστρολογίας. Αλλά είναι πεποίθησή του, ότι η δική του αστρολογία βοηθάει στο να εισέλθουμε στο βασίλειο του Χριστού επί της γης, πράγμα που εξηγεί το αόρατο 50% του τίτλου του βιβλίου του.

Έτσι, στη Χριστιανική Αστρολογία έχουμε πολύ εύηχη αστρολογία. Υπάρχει πολλή προπαγάνδα – ο Τζορτζ Όργουελ λέει ότι, χρησιμοποιώντας την λέξη «πολιτική» με την ευρύτερη έννοιά της, η «επιθυμία να ωθεί κανείς τον κόσμο προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση», «κανένα βιβλίο δεν είναι πραγματικά ελεύθερο από πολιτικές προκαταλήψεις». Κάτι που είναι πράγματι αλήθεια: ακόμα και αν γράψει κανείς ένα εμπορικό κατάλογο, θα έχει μια πολιτική ατζέντα. Και τότε, όπως συμβαίνει με κάθε βιβλίο που είναι πιο πολύπλοκο από ό, τι οι πίνακες πολλαπλασιασμού, έχουμε τα κενά στις γνώσεις του συγγραφέα.

Αυτός είναι ο λόγος που ο Λίλλυ είναι τόσο ένθερμος για καινοτομίες: για να καλύψει τα κενά στις γνώσεις του.

Πάντα θα υπάρχουν τα κενά αυτά, εκτός ίσως αν οι συγγραφείς περιμένουν μέχρι το θάνατο τους πριν από την έκδοσή τους – γεγονός, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις είναι, πιστεύω, μια εξαιρετική ιδέα. Η λογική των αιτημάτων ενός βιβλίου είναι ότι δεν μπορούμε να αφήσουμε κενά. Γνωρίζουμε το Α, ξέρουμε το Β, αλλά πρέπει να πούμε κάτι σχετικά με το Γ, και – «Ωχ, το Γ είναι κάτι για το οποίο δεν είμαι σίγουρος». Συχνά, η διεύρυνση που απαιτεί αυτή η ανάγκη δημιουργεί έμπνευση, ένα μεγάλο άλμα προόδου στις γνώσεις μας. Μερικές φορές, αυτό που δημιουργείται μοιάζει περισσότερο με το πανούργο Κογιότ όταν συνειδητοποιεί ότι έχει τρέξει πέρα από την άκρη του γκρεμού. Ο Λίλλυ έχει το δίκαιο μερίδιο του από τέτοιες πονηρές στιγμές όπως του κογιότ.

Μιλώ για τον Λίλλυ εδώ, διότι υπάρχουν και εκείνοι που θεωρούν τη γραφή του ως μια αλάθητη αποκάλυψη, και διαστρέφουν κάθε σημείο της τέχνης στην προσπάθεια τους να δικαιολογήσουν αυτή την άποψη. Ακριβώς το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για τον Μπονάττι – ένας άλλος δημοφιλής υποψήφιος για το αλάθητο – ή οποιαδήποτε άλλη αρχή. Συζήτησα μόνο τρεις λόγους, για τους οποίους τα βιβλία είναι λανθασμένα. Υπάρχουν και άλλοι πολλοί. Τα βιβλία δεν είναι για να τα εμπιστεύεται κανείς, και το να προσδίδουμε μεγάλη αξία και εξουσία σε αυτά είναι λανθασμένο.

Έτσι, το δημοφιλές παιχνίδι ανάμεσα στους παραδοσιακούς αστρολόγους για να νικήσει ο ένας τον άλλον πετώντας στο κεφάλι βαριούς τόμους είναι ένα ανόητο παιχνίδι. Υπάρχουν εκείνοι που τους αρέσει να παίζουν «το κύρος μου είναι μεγαλύτερο από το δικό σας». Άλλοι προτιμούν το εναλλακτικό «το κύρος μου είναι πιο σκοτεινό από το δικό σας» – αν μπορείτε να βασίσετε το σύνολο της αστρολογίας σας στο έργο κάποιου, τον οποίο κανείς άλλος δεν έχει ποτέ ακούσει, τότε κάτι έχετε πάθει πραγματικά!

Ο Ίμπν Έζρα μας διδάσκει εδώ. Ο Ίμπν Έζρα κατείχε αναμφίβολα ένα από τα καλύτερα μυαλά ποτέ που ασχολήθηκαν με την αστρολογία. Αλλά η αστρολογία δεν ήταν η πρωινή του εργασία. Ήταν ένας ραβίνος. Όχι απλά ένας μεγάλος σε ηλικία ραβίνος, αλλά ο άνθρωπος, τον οποίο οι Μαϊμωνίδες θεωρούσαν ως τον μεγαλύτερο όλων των ραβινικών σχολιαστών της Αγίας Γραφής. Τι κάνουν οι ραβίνοι; Αμφισβητούν. Επομένως γνωρίζει ένα πράγμα ή δύο για τα επιχειρήματα – ποιο είναι ένα καλό επιχείρημα και ποιο δεν είναι.

Το βιβλίο του της Γενέθλιας Ανάλυσης δεν περιέχει τίποτα ιδιαίτερα συγκλονιστικό από άποψη της τεχνικής. Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζει τις αρχές. Είπα ότι ο Λίλλυ κάνει ένα ορισμένο ποσό ξεσκαρταρίσματος στη Χριστιανική Αστρολογία. Ο Ίμπν Έζρα παραθέτει συνεχώς την μια αρχή μετά την άλλη, και όλο αυτό ακούγεται σχεδόν συνέχεια όπως ένα ρεφρέν, σε όλο του το βιβλίο. «Αυτό δεν έχει κανένα νόημα», «Αυτό δεν είναι δυνατόν να λειτουργεί», «Καλά, δεν έχει μελετήσει ποτέ αυτός ο τύπος έναν χάρτη;». Μπορείτε να τον νιώσετε να τραβάει τα μαλλιά του από απόγνωση, σε αυτά που οι άνθρωποι έχουν γράψει. Ένα μάθημα για όλους εμάς. Όπως ο Κούλπερερ είπε, ας κρατήσουμε τα μυαλά μας μέσα στο κεφάλι μας, γιατί αυτός είναι ο κατάλληλος τόπος για αυτά, και όχι στα βιβλία μας.

Αν ακολουθήσουμε τις συμβουλές του Κούλπερερ, δεν χρειαζόμαστε οι αρχές μας να είναι αλάθητες. Η μεγάλη αξία του Λίλλυ – και πάλι, παίρνω τον Λίλλυ απλώς ως παράδειγμα, γιατί είμαι πιο εξοικειωμένος με το έργο του από ό, τι είμαι με αυτό των άλλων – δεν είναι ότι είναι αλάθητος, αλλά ότι αυτό το τόσο προφανές λάθος γίνεται πολύ συχνά. Για παράδειγμα, περιπαίζει με πολύ κόπο με την ιδιοσυγκρασία κάποιου και στη συνέχεια, απλά λέει, «Αλλά γνωρίζω αυτόν τον τύπο, και αυτός δεν είναι καθόλου έτσι». Ή, διαμαρτύρεται για μια πελάτισσα που του ζητά ωριαία ότι δεν είναι ευγνώμων, αφού της είπε με ποιο τρόπο θα μπορούσε να πείσει ένα συγκεκριμένο άντρα για να την παντρευτεί. Κοιτάμε απλά στον χάρτη και βλέπουμε: «Φυσικά αυτή δεν είναι ευγνώμων, Μπιλ – αφού την πάντρεψες με τον λάθος άνθρωπο!

Αν δεν έκανε τόσο προφανή λάθη, θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι οι μέθοδοι του ήταν τέλειες. Απέχουν πολύ από αυτό. Όπως, φυσικά, όλες οι μέθοδοι μας πάντα θα είναι – αλλά μπορούμε συνεχώς να επιδιώκουμε τη βελτίωση. Πράγμα που με φέρνει πίσω στον Λίλλυ, αυτόν τον επιθετικό μοντερνιστή. Υπάρχουν κενά στη γνώση μας. Φυσικά και υπάρχουν. Πώς μπορούμε να τα καλύψουμε; Υπάρχουν δύο συνήθεις απαντήσεις. Υπάρχει η απάντηση της νεωτεριστικότητας, η οποία πρεσβεύει να αγκαλιάσουμε το μέλλον, να αποκτήσουμε αρκετά καινούργια πράγματα, έτσι ώστε να μπορούμε να αφήσουμε τα ελαττωματικά παλιά πράγματα πίσω μας. Μιλώ τώρα για την νεωτεριστικότητα, όχι μόνο με αστρολογικούς όρους, αλλά και ως την επικρατούσα στάση του δυτικού κόσμου, εδώ και αρκετά εκατοντάδες χρόνια.

Έπειτα, υπάρχει η απάντηση, που συχνά ισχυρίζονται πολλοί – κακώς πιστεύω εγώ – που είναι η παραδοσιακή μέθοδος, η οποία σημαίνει να ανατρέξουμε πίσω στο παρελθόν.

Η διάκριση μεταξύ του τι είναι παραδοσιακό και τι δεν είναι συχνά θεωρείται ως μια χρονική κατανομή. Τα παλιά πράγματα είναι παραδοσιακά, ενώ τα καινούργια δεν είναι. Αυτό είναι ένα λάθος – γεγονός που βλέπω πιο καθαρά τώρα, από όταν έγραφα την Πραγματική Αστρολογία. Η Παραδοσιακή αστρολογία δεν τελείωσε κάποια στιγμή τον 18ο αιώνα. Είναι ζωντανή και καλά κρατεί έως σήμερα. Ένα βιβλίο όπως το Εγχειρίδιο της Ωριαίας, για παράδειγμα, δεν είναι δευτερεύουσας βιβλιογραφίας, ένα βιβλίο για την παράδοση. Αποτελεί το ίδιο ένα ζωντανό κομμάτι αυτής της παράδοσης, όπως οτιδήποτε άλλο έχει γραφτεί από κάθε ένα από τους επιφανείς νεκρούς.

Ούτε και είναι αλήθεια ότι τίποτα γραμμένο εδώ και πολύ καιρό αποτελεί μέρος αυτής της παράδοσης. Η δυτική παράδοση της αστρολογίας είναι μια μονοθεϊστική παράδοση. Είναι η αστρολογία των Εβραίων, των Χριστιανών, και των Μουσουλμάνων. Ως εκ τούτου, στέκεται πάνω και ενάντια σε κάθε αστρολογία ριζωμένη στον σχετικισμό. Η Αιγυπτιακή Αστρολογία; Η Ελληνιστική Αστρολογία; Η Βεδική Αστρολογία; Η αστρολογία που γενικά εφαρμόζεται σήμερα: αυτές δεν αποτελούν μέρος της δυτικής παράδοσης της αστρολογίας και, λόγω των φιλοσοφιών εντός των οποίων έχουν πλαισιωθεί, έχουν πολύ περισσότερα κοινά μεταξύ τους από ό, τι με την δυτική παράδοση.

Αυτό έχει να κάνει με το γιατί η Ελληνιστική Αστρολογία είναι για τόσους πολλούς το αποδεκτό πρόσωπο της παράδοσης. Ναι, οι Έλληνες έγραψαν πολλά βιβλία, και είχαν την ευγένεια να βάλουν την λέξη «Αστρολογία», με μεγάλα γράμματα στο εξώφυλλο, αντί να μας κάνουν να διαβάζουμε ανάμεσα στις γραμμές για να βρούμε τη λέξη αστρολογία, όπως και σε πολλές άλλες εργασίες. Υποψιάζομαι όμως, ότι ο ενθουσιασμός για τους Έλληνες έχει πολλά να κάνει με μια εικόνα εκείνης της κοινωνίας που φαίνεται με πολλούς τρόπους, να μην διαφέρει και πολύ από τη δική μας – ορισμένοι σύγχρονοι συγγραφείς, θα επιθυμούσαν υπερβολικά μια θέση εργασίας στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια υπερεκτίμηση της αξίας της θέσης των Ελλήνων στην ιστορία.

Είναι επίσης πιο σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι η παράδοση δεν είναι η λαχτάρα για τα παλιά χρόνια, όταν τα πράγματα ήταν καλύτερα από ό, τι είναι σήμερα. Υπάρχει μια παραδοσιακή βιβλιογραφία έξω από τον κόσμο της αστρολογίας – συγγραφείς όπως ο Χιούστον, ο Σμιθ, ο Κουμαρασγουαρμι, ο Σχουόν – οι οποίοι έχουν μια τέτοια άποψη, και συχνά οι παραδοσιακοί αστρολόγοι κατηγορούνται ότι την ενστερνίζονται, χωρίς να έχει σημασία πόσο λίγοι είναι αυτοί που το κάνουν. «Κάποτε υπήρχε μια χρυσή εποχή, και η ζωή έχει γίνει αγωνιωδώς χειρότερη από τότε». Δεν έχει σημασία με ποια πνευματική αξιοπρέπεια εκφράζεται αυτή η άποψη, μου θυμίζει πάντα την αυστηρή πεποίθησή της γιαγιάς μου ότι ο πολιτισμός έφτασε στο τέλος του, όταν οι ταχυδρόμοι σταμάτησαν να φορούν καπέλα. Αυτή η άποψη είναι βαθιά μη παραδοσιακή. Οφείλει πολλά σε μια νοσταλγία για τα χαμένα νιάτα. Περισσότερο για το κίνημα του Ρομαντισμού, με την εξιδανίκευση της παιδικής ηλικίας: τίποτα δεν υπάρχει σε όλα αυτά για να κατανοήσουμε τι είναι η παράδοση.

Η παράδοση είναι ένα ζωντανό πράγμα. Ζει και αναπνέει, κινείται και αλλάζει. Μια παράδοση που δεν αλλάζει είναι νεκρή – και τι το ενδιαφέρον έχει αυτό για μας, πέρα από το να αποτελεί ένα κομμάτι της στείρας πνευματικής αρχαιολογίας; Αυτή η αλλαγή είναι αυτό που η Καθολική Εκκλησία αναφέρεται ως «η λειτουργία του Αγίου Πνεύματος». Αυτό δεν αποτελεί κάποια θεολογική αφαίρεση, αλλά την αναγνώριση ότι η παράδοση, όπως και ένα άτομο, μπορεί να μεγαλώσει σε σοφία. Τα πράγματα μαθαίνονται, τα πράγματα πραγματοποιούνται. Μεγαλώνουμε.

Προερχόμενος από μια διαφορετική κατεύθυνση από αυτή της παραδοσιακής λογοτεχνίας, ο θεολόγος Ζοζέφ Πιέπερ γράφει ότι η Παράδοση πρέπει να συνεχίσει ακριβώς όπως παραδόθηκε. Αυτό είναι πολύ λάθος. Εάν η παράδοση ήταν ένα υλικό τεχνούργημα αυτό θα έπρεπε, βέβαια, να είναι αλήθεια: αν κληρονομούσα τη Μόνα Λίζα από τον πατέρα μου, είναι καθήκον μου να τη δώσω στον γιο μου, χωρίς την προσθήκη οποιουδήποτε δικού μου καλλωπισμού. Η παράδοση δεν είναι ένα υλικό τεχνούργημα. Θα πρέπει να αλλάξει, πρέπει να μπορεί να αλλάζει. Το ζωτικό θέμα είναι, ότι οι αλλαγές αυτές πρέπει να διατηρούν πάντοτε την καθαρή ουσία της. Εφόσον η ουσία αυτή παραμένει – τόσο η φιλοσοφική της αλήθεια δεν διαφθείρεται, δεν διολισθαίνει σε έναν εύκολο σχετικισμό για να ταιριάζει με τις σύγχρονες τάσεις – η εξωτερική μορφή της εν λόγω παράδοσης πρέπει να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της εποχής, αλλιώς γίνεται απλός αναχρονισμός. Η παραδοσιακή αστρολογία δεν είναι ένα κοστούμι δράματος! Η ιδέα ότι θα πρέπει να τηρούμε αυστηρά αυτήν ή την άλλη αρχή από το παρελθόν είναι τόσο γελοία, όσο και οι ταινίες με ξίφη και σανδάλια, όπου ο Μίστερ Αμερική του Κολλεγίου τυλίγεται με ένα σεντόνι και προσποιείται ότι είναι ένας αρχαίος Ρωμαίος.

Η ιδέα που αναζητά την τελειότητα στο παρελθόν – υπήρχε κάποτε τελειότητα και έχουμε απομακρυνθεί μακριά έκτοτε – δεν είναι παρά η αντανάκλαση της ιδέας ότι θα υπάρξει τελειότητα στο μέλλον, εάν μόνο μπορούμε να ενώσουμε μαζί αρκετά καινούργια πράγματα: το να ανακαλύψουμε αρκετούς νέους πλανήτες, για παράδειγμα. Η ιστορία του Πύργου της Βαβέλ θα πρέπει να μας πείσει εναντίον αυτής της ιδέας μιας τεχνητής μελλοντικής τελειότητας. Αλλά όταν βλέπουμε αυτούς που αναζητούν την εξουσία στο παρελθόν χτυπώντας ο ένας τον άλλον στο κεφάλι με τους βαριούς τόμους τους, βλέπουμε ότι το να ανατρέξουμε στο παρελθόν μας φέρνει σχεδόν σίγουρα κοντά στη Βαβέλ.

Προτείνω ότι η στάση μας προς την παράδοση, δεν θα πρέπει να είναι μια προσπάθεια να την επαναφέρουμε στο παρελθόν της, ούτε να προσπαθήσουμε να την ξαναφτιάξουμε στο μέλλον, αλλά να την κατανοήσουμε στο παρόν. Αυτή η αυξημένη κατανόηση θα έρθει όχι από την ανάγνωση πολλών βιβλίων, αλλά από τη σταδιακή μετατόπιση των αντιλήψεων, ώστε να βλέπουμε αυτό που είναι μπροστά μας και όχι απλώς εκφάνσεις του εαυτού μας. Αυτό απαιτεί μια προθυμία να αλλάξουμε τους εαυτούς μας, ώστε να μπορέσουμε να καταλάβουμε, όχι μια ετοιμότητα για να αλλάξουμε την αστρολογία, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει κατανοητή. Για τον λόγο αυτό, η φράση με την οποία ο Ίμπν Έζρα άρχισε το βιβλίο του είναι οι πιο σημαντικές λέξεις που γράφτηκαν ποτέ για την αστρολογία: «Η αρχή της σοφίας είναι ο φόβος του Κυρίου». Είναι αυτό που αποτελεί την καρδιά της δυτικής αστρολογικής παράδοσης.

Επειδή αυτή είναι η βασική γεωγραφική ευθυγράμμιση: εκεί ψηλά είναι ο Δημιουργός, είμαστε τα πλάσματα του – και επομένως υπάρχει μια αναγκαία σχέση ανάμεσά μας. Αυτό είναι το πρωτεύον «Βρίσκεστε εδώ» ενός αστρολογικού χάρτη. Δεν έχει σημασία πόσο περίτεχνα αναλύουμε αυτόν τον χάρτη, πόσους νέους πλανήτες ρίχνουμε μέσα, ή πόσες παλιές τεχνικές ξεθάβουμε: αν δεν έχουμε το «Βρίσκεστε εδώ», ο χάρτης είναι άχρηστος. Είναι ξεκάθαρα εμφανές με ποιο τρόπο πολλές από αυτές τις καινοτομίες – είτε εισάγονται από το μέλλον ή από το παρελθόν – είναι μια προσπάθεια να καλύψουν την έλλειψη ακριβώς αυτού του «Βρίσκεστε εδώ».