Παρατηρώντας τα φόρουμ του myhoroscope.gr, είδα ότι ένα θέμα το οποίο απασχολεί ιδιαίτερα τους αναγνώστες μας είναι εκείνο της σχέσης ατόμων με διαφορά ηλικίας. Μέσα από αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να προσεγγίσω το θέμα αυτό όχι, κατά από την αγαπημένο πρίσμα της αστρολογίας αλλά από εκείνο της ψυχολογικής ανάλυσης. Θα παρακαλούσα τους αναγνώστες μας να διαβάσουν το θέμα αυτό με ανοιχτό μυαλό έχοντας στο μυαλό τους το ερώτημα «Γιατί οι σχέσεις με άτομα μεγαλύτερης ηλικίας είναι τόσο σαγηνευτικές ???¨»
Αρχικά θα ήθελα να αναλύσουμε με πολύ απλά λόγια 2 μεγάλες έννοιες στον τομεα της ψυχολογίας οι οποίες θα σας κάνουν να κατανοήσετε ένα μεγάλο μέρος της απορειας των σχέσεων αυτών και εν συνεχεία για να κατανοήσετε αυτά που θα υποθουν παρακάτω.
Η μεταβίβαση και η παλινδρόμηση ως έννοιες στη ψυχολογία είναι δυο από τους κυριότερους μηχανισμούς άμυνας του ΕΓΩ. Λέγοντας μηχανισμούς άμυνας , εννοούμε τις προσπάθειες που κάνει ο εαυτός μας ( ΕΓΩ ) να εξουδετερώσει και να προστατευτεί από εξωτερικές επιθέσεις. Αυτές οι εξωτερικές επιθέσεις θα μπορούσε να είναι μια δυσάρεστη ανάμνηση η ένα δυσάρεστο συναίσθημα το οποίο προκαλείται από το περιβάλλον στο οποίο ζούμε.
Η παλινδρόμηση είναι η οπισθοδρόμηση σε προγενέστερα στάδια της ψυχολογικής ανάπτυξης ενός ατόμου όσον αφορά τις σκέψεις του , τις σχέσεις του με άλλα άτομα και γενικότερα τη δομή της συμπεριφοράς του.
Η μεταβίβαση είναι ο μηχανισμός εκείνος στον οποίο η σεξουαλική επιθυμία ενός ατόμου στρέφεται σε ένα άλλο άτομο από εκείνο που για κάποιο λόγω του προκαλεί άγχος. Το βασικό ένστικτο της σεξουαλικότητας δεν αλλάζει , αλλάζει το πρόσωπο και αποκαθίσταται από κάποιο άλλο.
Ένα παράδειγμα μεταβίβασης και παλινδρόμησης :
O Φρόιντ στις ψυχαναλυτικές του συνεδρίες αντιμετώπιζε ένα σοβαρό πρόβλημα με τις γυναίκες ασθενείς του ( και όχι μόνο σε γυναίκες, από προσωπική άποψη) . όλες σχεδόν οι ασθενείς του , γένους θηλυκού μετά το τέλος των συνεδριών τον ερωτεύονταν.
Αυτό οφειλοταν στο ότι κατά τη διάρκεια των συνεδριών κατάφερνε να φέρει στην επιφάνεια βαθειά και δυνατά συναισθήματα της ασθενης του σε σχέση με τον πατερά της. Δηλαδή με λίγα λόγια μεταφερόταν πάλι πίσω στην παιδική της ηλικία. Οπού στα χρονιά αυτά η ασθενής ένιωθε έντονα συναισθήματα αγάπης και τρυφερότητας αλλά και σκληράδας και απομόνωσης σε σχέση με τον πατέρα της. Ο Φρόιντ δεν έπαιρνε ενεργητικό μέρος στις συνεδρίες του , απείχε και ήταν ψυχρός. Αντέγραφε με λίγα λόγια το πρότυπο του πατέρα μιας ασθενής του. Τέλος η ασθενής μεταβίβαζε τα συναισθήματα που είχε για τον πατέρα της στον Φρόιντ και κατέληγε να είναι ερωτευμένη μαζί του.
Αυτό οφείλεται στο ότι η ασθενής είχε δυσάρεστα συναισθήματα από τον πατέρα της και όπως είναι γνωστό τα άτομα που ισχυρίζονται ότι μισούν έναν γονέα είναι αποτέλεσμα μεγάλης αγάπης στο πρόσωπο του γονέα αυτού η οποία όμως δεν έχει βρει αντίκρισμα.
Η ασθενής από την μεριά της μεταβιβάζει τα συναισθήματα που νιώθει από τον πατέρα της στον Φρόιντ (μεταβίβαση).
Ενώ ο Φρόιντ παλινδρομεί στο παρελθόν της και φέρνει στην επιφάνεια το πρόσωπο του πατερά της πάνω στο δικό του πρόσωπο. (παλινδρόμηση)
Οι σχέσεις μεταξύ ατόμων με διαφορα ηλικίας είναι απορεια συνήθως αυτών των δυο μηχανισμών άμυνας. Αυτές οι σχέσεις καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα . θα μπορούσαμε να το δούμε στις σχέσεις μικρών κοριτσιών και αγοριών που αναζητούν γονεικα πρότυπα στην σχέση τους και έτσι άτομα μεγάλης ηλικίας. Πολλά ομοφυλοφιλικά άτομα τα οποία ξεκινούν την ομόφυλη ζωή τους αρχικά προσπαθούν να προσεγγίσουν άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και τέλος άτομα μεγαλύτερης ηλικίας τα οποία προσεγγίζουν άτομα μικρότερης ηλικίας.
Έτσι λοιπόν οι σχέσεις με διαφορά ηλικίας είναι σχέσεις τις οποίες θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε ως σχέσεις γονέα – παιδιού.
Τον ρολό του γονέα μπορεί να το παίξει το άτομο μεγαλύτερης ηλικίας αλλά και ένα κυριαρχημένο άτομο μικρότερης ηλικίας.
Τον ρολό του παιδιού το παίζει συνήθως το άτομο της μικρότερης ηλικίας αλλά και ένας μη συνειδητοποιημένος ενήλικας.
Το άτομο το ποιο παίζει το ρολό του παιδιού σχετικά και όχι κατά κανόνα είναι το άτομο της σχέσης που θα έχει την μικρότερη ηλικία και θεωρείται παθητικό άτομο. Το γονεικο πρότυπο του ατόμου αυτού δηλ ο γονέας πρότυπο είναι συνήθως απών ή έχει προηγηθεί μια ρήξη μεταξύ των σχέσεων μαζί του . Έτσι λοιπόν μέσα του προκύπτει η ανάγκη ενός παιδιού. Δηλαδή προστασία , αποδοχή , αγάπη από μια γονεικη φιγούρα πρότυπο (άτομο μεγαλύτερης ηλικίας).
Το άτομο το οποίο παίζει το ρόλο του γονέα είναι συνήθως το άτομο της μεγαλύτερης ηλικίας και ενεργητικός. Τα άτομα αυτά συνήθως νιώθουν καταπιεσμένα από την πραγματικότητα για τους τάδε λογούς και έτσι προσπαθούν να παλινδρομήσουν στην παιδική τους ηλικία. Σε αυτή την ηλικία οπού παλινδρομούν δεν παρουσιάζεται ο πόνος της καθημερινότητας αλλά η απόλαυση και το παιχνίδι. Έτσι τα άτομα αυτά καλύπτουν την ανάγκη τους αυτή , με βάση την αναζήτηση τέτοιων προτύπων ατόμων (δηλ με νεανικότητα). Μέσα από αυτά τα , τα άτομα δηλαδή μικρότερης ηλικίας , αντικατροπτιζουν την επαφή τους με την δική τους παιδική ηλικία
Οι πληροφορίες αυτές είναι αρκετά χρήσιμες ώστε να καταλάβουμε εν συντομία την δομή των σχέσεων αυτών μέσα στην κοινωνία μας. Οι σχέσεις αυτές δεν είναι πάντα αποδεκτές , θεωρούνται ταμπού και αυτό είναι που τις κάνει τόσο θελκτικές.
Προσοχή διότι η εκμετάλλευση από εκείνους που κατανοούν τις ανάγκες των ατόμων που επιζητούν σχέσεις με άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ή μικρότερης , καραδοκεί , άπαξ κάποιος καταλάβει την ενδόμυχη αυτή ανάγκη είναι ικανός να παίξει με τα συναισθήματα του ατόμου αυτού , σαν να παίζει με τις χορδές ενός μουσικού οργάνου
ΠΗΓΕΣ:
Σημειώσεις ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών